نشان «فجر» در دهه‌های اخیر و در بستر فرهنگی پس از انقلاب اسلامی ایران شکل گرفت. هدف اصلی آن، تولید نوشت‌ابزارهایی با هویت ایرانی- اسلامی بود؛ محصولاتی که نه‌تنها کاربردی باشند، بلکه حامل پیام‌های ارزشی، ملی و مذهبی نیز باشند. این نشان در ابتدا با تولید دفترچه‌هایی با طرح‌های ساده آغاز به کار کرد، اما به‌تدریج دامنه محصولات خود را گسترش داد و به یکی از نمادهای فرهنگی‌محور در حوزه نوشت‌ابزار تبدیل شد.

دسته‌بندی محصولات

نشان «فجر» مجموعه‌ای از نوشت‌ابزارهای کاربردی و فرهنگی را ارائه می‌دهد که عمدتاً برای دانش‌آموزان، مدارس دولتی، و خانواده‌های مذهبی طراحی شده‌اند. محصولات این نشان شامل موارد زیر است:

- دفترچه‌های فانتزی و آموزشی: این دفترها با طرح‌هایی برگرفته از مفاهیم ارزشی مانند تصاویر شهدا، دفاع مقدس، مناسبت‌های مذهبی (محرم، رمضان)، و نمادهای ملی تولید می‌شوند. طراحی جلدها اغلب ساده اما معناگراست و در برخی موارد با اشعار یا جملات انگیزشی همراه است.

- سالنامه‌ها و تقویم‌های دیواری و رومیزی: این محصولات با تمرکز بر مناسبت‌های ملی و مذهبی طراحی می‌شوند و معمولاً در مدارس و نهادهای فرهنگی توزیع می‌گردند. طراحی آن‌ها کاربردی و فاقد تجملات تجاری است.

- کلاسور، پوشه و زونکن: این دسته از محصولات با کیفیت متوسط و قیمت اقتصادی عرضه می‌شوند. طراحی آن‌ها اغلب ساده است و در برخی موارد از نمادهای فرهنگی یا رنگ‌بندی‌های ملی بهره می‌برند.

- جامدادی، کیف و لوازم جانبی: این محصولات بیشتر برای گروه سنی نوجوان طراحی شده‌اند و طرح‌هایی با مضامین ارزشی یا ملی دارند. کیفیت ساخت آن‌ها قابل قبول است و قیمت‌گذاری آن‌ها متناسب با بودجه مدارس و خانواده‌هاست.

- برچسب‌ها، کاغذهای یادداشت و تزئینی: این اقلام با طراحی‌هایی برگرفته از مفاهیم مذهبی، ملی یا فرهنگی تولید می‌شوند و برای تزئین دفترها، کتاب‌ها یا استفاده در فعالیت‌های آموزشی کاربرد دارند.

ویژگی‌های برجسته

نشان «فجر» دارای ویژگی‌هایی است که آن را از سایر تولیدکنندگان نوشت‌ابزار متمایز می‌کند:

- هویت فرهنگی- ارزشی: تمرکز اصلی این نشان بر انتقال مفاهیم ارزشی از طریق طراحی نوشت‌ابزار است. این رویکرد باعث شده تا محصولات «فجر» در مناسبت‌های خاص مانند هفته دفاع مقدس یا ایام مذهبی مورد توجه قرار گیرند.

- تولید داخلی و حمایت از اقتصاد ملی: تمامی محصولات این نشان در داخل کشور تولید می‌شوند و از مواد اولیه داخلی بهره می‌برند، که موجب حمایت از اشتغال و صنعت ملی می‌شود.

- قیمت‌گذاری اقتصادی: محصولات «فجر» با در نظر گرفتن توان مالی خانواده‌ها و مدارس دولتی قیمت‌گذاری می‌شوند، به‌طوری‌که دسترسی به آن‌ها برای اقشار مختلف جامعه امکان‌پذیر باشد.

- سادگی در طراحی و کاربردی بودن: برخلاف نشان‌های تجاری‌محور، «فجر» تمرکز خود را بر سادگی، معناگرایی و کاربردی بودن محصولات قرار داده است.

جایگاه بازار

نشان «فجر» در بازار نوشت‌ابزار ایران جایگاهی خاص و محدود اما پایدار دارد. این نشان بیشتر در میان مخاطبان فرهنگی، مذهبی و نهادهای آموزشی دولتی شناخته شده است. اگرچه در رقابت با نشان‌های تجاری بزرگ‌تر مانند «پاپکو»، «آریا» یا «سی‌بی‌اس» سهم بازار گسترده‌ای ندارد، اما در مناسبت‌های خاص و در مناطق مذهبی‌محور، حضور پررنگی دارد.

محصولات «فجر» معمولاً در فروشگاه‌های فرهنگی، نمایشگاه‌های کتاب، و مراکز توزیع وابسته به نهادهای مذهبی عرضه می‌شوند. این نشان به‌جای رقابت در طراحی مدرن یا کیفیت ممتاز، بر انتقال پیام فرهنگی و تولید مقرون‌به‌صرفه تمرکز دارد.